1979 Devrimi: Kara Cuma
1979 Devrimi, 11 Şubat 1979’da İran’da gerçekleşen ve Şah Muhammed Rıza Pehlevi’nin devrilmesiyle sonuçlanan bir siyasi devrimdir. Devrim, Ayetullah Ruhullah Humeyni liderliğindeki İslamcı muhalefetin uzun süredir devam eden protestoları ve grevleri sonucu gerçekleşti.
Devrimin başlangıcı, 8 Eylül 1978’de Tahran’da düzenlenen bir gösteride polisin ateş açması ve çok sayıda kişinin ölümüyle başladı. Bu olay, ülke çapında protestoların ve grevlerin yayılmasına yol açtı. Protestolar sırasında, “Allah-u Ekber” (Tanrı en büyüktür) sloganı sıkça kullanıldı ve bu slogan devrimin sembolü haline geldi.
Devrim sırasında, Şah’ın güvenlik güçleri protestoculara karşı sert önlemler aldı ve çok sayıda kişi öldürüldü. Ancak, protestocuların kararlılığı ve uluslararası kamuoyunun baskısı sonucu Şah, 16 Ocak 1979’da ülkeyi terk etmek zorunda kaldı.
Şah’ın devrilmesinden sonra, Ayetullah Humeyni 1 Şubat 1979’da İran’a döndü ve 11 Şubat 1979’da İran İslam Cumhuriyeti ilan edildi. Humeyni, devrimden sonra ülkenin yeni lideri oldu ve İslam hukukuna dayalı bir yönetim kurdu.
1979 Devrimi, İran’ın tarihinde önemli bir dönüm noktası oldu. Devrim, ülkenin siyasi, ekonomik ve sosyal yapısını kökten değiştirdi ve İran’ı Ortadoğu’nun en önemli güçlerinden biri haline getirdi.
1979 Devrimi’nin nedenleri arasında şunlar yer almaktadır:
- Şah’ın otoriter yönetimi ve muhalefete karşı baskıcı politikaları
- Ülkedeki ekonomik eşitsizlik ve yoksulluk
- Batı kültürünün İran’a nüfuz etmesi ve geleneksel değerlerin erozyona uğraması
- İslamcı hareketin yükselişi ve Şah’ın İslam’a karşı politikaları
1979 Devrimi’nin sonuçları arasında şunlar yer almaktadır:
- Şah’ın devrilmesi ve İran İslam Cumhuriyeti’nin kurulması
- İslam hukukuna dayalı bir yönetimin kurulması
- Batı kültürünün İran’dan uzaklaştırılması ve geleneksel değerlerin yeniden canlandırılması
- İran’ın Ortadoğu’nun en önemli güçlerinden biri haline gelmesi
1979 Devrimi hakkında daha fazla bilgi edinmek için aşağıdaki kaynakları ziyaret edebilirsiniz:
- 1979 Devrimi hakkında Wikipedia makalesi
- 1979 Devrimi hakkında BBC makalesi
- 1979 Devrimi hakkında CNN makalesi