5N 1K (Nedensellik) analizi veya 5N 1K problem çözme tekniği, kalite yönetiminde ve işletmelerin karşılaştığı problemlerin çözümünde kullanılan bir tekniktir. 5N 1K, Japonca kelimelerden gelen ve Türkçe’ye şu şekilde çevrilen anahtar terimlerdir:
- Neden (Why)
- Ne (What)
- Nasıl (How)
- Kim (Who)
- Ne zaman (When)
- Kapsam (Scope)
Bu teknikte, bir sorunu çözmek için sırayla bu soruların cevapları aranır ve sorunun kökenine inilir. Bu soruların cevapları elde edildiğinde, sorunun kaynağı daha net bir şekilde anlaşılır ve bu soruna yönelik daha etkili bir çözüm geliştirilebilir.
Örnek bir 5N 1K problemi şu şekilde olabilir:
Soru: Neden siparişler zamanında teslim edilemiyor?
- Sorun: Siparişler zamanında teslim edilmiyor.
- Neden: Üretim hattındaki makinelerde sık sık arızalar oluşuyor.
- Neden: Makinelerin bakımı zamanında yapılmıyor.
- Neden: Bakım için gerekli parçalar stokta bulunmuyor.
- Neden: Tedarikçilerle yapılan sözleşmelerde yeterli stok miktarları belirlenmemiş.
- Çözüm: Tedarikçilerle yapılan sözleşmelerde stok miktarlarına ilişkin hükümler revize edilebilir ve bakım için gerekli parçaların stokta bulunması sağlanabilir.