İşçilerin Çalışma Saatleri Yönetmeliği
Giriş
İşçilerin çalışma saatleri, işçilerin sağlığı ve güvenliğini korumak, işçilerin sosyal hayatlarını düzenlemek ve verimliliği artırmak amacıyla düzenlenmiştir. Türkiye Cumhuriyeti’nde işçilerin çalışma saatlerini düzenleyen temel mevzuat, 4857 sayılı İş Kanunu’dur. İş Kanunu’nun 63. maddesinde, işçilerin günlük çalışma süresi en çok 7, haftalık çalışma süresi ise en çok 45 saat olarak belirlenmiştir.
İş Kanunu’nda Düzenlenen Çalışma Saatleri
İş Kanunu’nun 63. maddesinde düzenlenen çalışma saatleri şu şekildedir:
- Günlük çalışma süresi: Günlük çalışma süresi, en çok 7 saattir. Ancak, işyerlerinde günlük çalışma süresi 6 saati aşmamak kaydıyla, işçinin talebi ve işverenin onayı ile 10 saate kadar uzatılabilir.
- Haftalık çalışma süresi: Haftalık çalışma süresi, en çok 45 saattir. Ancak, işyerlerinde haftalık çalışma süresi 40 saati aşmamak kaydıyla, işçinin talebi ve işverenin onayı ile 45 saate kadar uzatılabilir.
- Ara dinlenmesi: Günde en az 1 saat, gece ise en az 2 saat ara dinlenmesi verilir.
- Fazla çalışma: İşçi, işverenin yazılı onayı ile haftalık çalışma süresi dışında çalışabilir. Fazla çalışma süresi, günlük en çok 3 saat ve haftalık en çok 27 saat olabilir.
İş Kanunu’nda Düzenlenmeyen Çalışma Saatleri
İş Kanunu’nun 63. maddesinde düzenlenen çalışma saatleri dışında kalan çalışma saatleri, iş sözleşmesi veya toplu iş sözleşmesi ile belirlenir.
İş Sözleşmesinde Düzenlenen Çalışma Saatleri
İş sözleşmesinde, işçinin çalışma saatleri ile ilgili olarak aşağıdaki hükümler yer alabilir:
- Günlük çalışma süresi: İş sözleşmesinde, günlük çalışma süresi, İş Kanunu’nun 63. maddesinde belirlenen en çok 7 saatten az veya 10 saatten fazla olarak belirlenebilir.
- Haftalık çalışma süresi: İş sözleşmesinde, haftalık çalışma süresi, İş Kanunu’nun 63. maddesinde belirlenen en çok 45 saatten az veya 48 saatten fazla olarak belirlenebilir.
- Ara dinlenmesi: İş sözleşmesinde, günlük ara dinlenmesi süresi, İş Kanunu’nun 63. maddesinde belirlenen en az 1 saatten az veya 2 saatten fazla olarak belirlenebilir.
- Fazla çalışma: İş sözleşmesinde, fazla çalışma süresi, İş Kanunu’nun 63. maddesinde belirlenen günlük en çok 3 saat ve haftalık en çok 27 saatten az veya daha fazla olarak belirlenebilir.
Toplu İş Sözleşmesinde Düzenlenen Çalışma Saatleri
Toplu iş sözleşmesinde, işçinin çalışma saatleri ile ilgili olarak aşağıdaki hükümler yer alabilir:
- Günlük çalışma süresi: Toplu iş sözleşmesinde, günlük çalışma süresi, İş Kanunu’nun 63. maddesinde belirlenen en çok 7 saatten az veya 10 saatten fazla olarak belirlenebilir.
- Haftalık çalışma süresi: Toplu iş sözleşmesinde, haftalık çalışma süresi, İş Kanunu’nun 63. maddesinde belirlenen en çok 45 saatten az veya 48 saatten fazla olarak belirlenebilir.
- Ara dinlenmesi: Toplu iş sözleşmesinde, günlük ara dinlenmesi süresi, İş Kanunu’nun 63. maddesinde belirlenen en az 1 saatten az veya 2 saatten fazla olarak belirlenebilir.
- Fazla çalışma: Toplu iş sözleşmesinde, fazla çalışma süresi, İş Kanunu’nun 63. maddesinde belirlenen günlük en çok 3 saat ve haftalık en çok 27 saatten az veya daha fazla olarak belirlenebilir.
2024-2025 Yılları İçin Çalışma Saatleri
2024-2025 yılları için işçilerin çalışma saatleri ile ilgili olarak, İş Kanunu’nda ve toplu iş sözleşmelerinde herhangi bir değişiklik yapılmamıştır. Bu nedenle, bu yıllarda işçilerin çalışma saatleri, İş Kanunu’nun 63. maddesinde belirlenen hükümlere göre uygulanacaktır.
İşçilerin Çalışma Saatlerinin Sağlığa ve Güvenliğe Etkisi
İşçilerin çalışma saatleri, işçilerin sağlığı ve güvenliğini önemli ölçüde etkilemektedir. Uzun çalışma saatleri, işçilerde yorgunluk, uykusuzluk, stres ve diğer sağlık sorunlarına yol açabilir. Bu sorunlar, işçilerin kaza yapma riskini artırabilir ve işçilerin verimliliğini düşürebilir.
**İşçilerin Çalışma Saatlerinin Üretken