Demir Eksikliği Nedir?
Demir, vücutta oksijenin taşınmasında önemli bir rol oynayan bir mineraldir. Kandaki hemoglobinin yapısında yer alan demir, oksijenin akciğerlerden dokulara taşınmasını sağlar. Demir eksikliği, kandaki demir seviyesinin normalin altına düşmesine neden olan bir durumdur.
Demir eksikliği, dünya çapında en yaygın beslenme bozukluklarından biridir. Özellikle gelişmekte olan ülkelerde yaygın olarak görülür. Demir eksikliği, kadınlarda, hamilelerde, çocuklarda ve yaşlılarda daha yaygındır.
Demir Eksikliği Belirtileri
Demir eksikliğinin başlıca belirtileri şunlardır:
- Halsizlik
- Yorgunluk
- Baş dönmesi
- Nefes darlığı
- Cilt solukluğu
- Tırnaklarda kırılma ve çatlama
- Diş eti kanaması
- Konsantrasyon güçlüğü
Demir Eksikliği Nedenleri
Demir eksikliğinin başlıca nedenleri şunlardır:
- Yetersiz demir içeren besin tüketimi
- Aşırı adet kanaması
- Hamilelik ve emzirme
- Gastrointestinal hastalıklar (ülser, gastrit, Crohn hastalığı, çölyak hastalığı)
- Bazı kanser türleri
- Demir emilimini engelleyen bazı ilaçlar
Demir Eksikliğinin Tedavisi
Demir eksikliğinin tedavisinde, öncelikle demir eksikliğinin nedenine yönelik tedavi uygulanır. Yetersiz demir içeren besin tüketimi nedeniyle demir eksikliği varsa, demir takviyesi veya demir açısından zengin besinlerin tüketimi ile tedavi edilebilir.
Demir takviyesi, tablet, kapsül veya şurup formunda alınabilir. Demir takviyesi alırken, ilacın prospektüsünde belirtilen doz ve talimatlara uymak önemlidir. Demir takviyesi, mide bulantısı, kusma, kabızlık gibi yan etkilere neden olabilir.
Demir açısından zengin besinler arasında şunlar yer alır:
- Et, tavuk, balık
- Deniz ürünleri (istiridye, midye, karides)
- Yumurta
- Kuru baklagiller (mercimek, nohut, fasulye)
- Kuru meyveler (kuru kayısı, kuru üzüm, incir, hurma)
- Yeşil yapraklı sebzeler (ıspanak, pazı, lahana)
- Tam tahıllar
Bitkisel Tedaviler
Demir eksikliğinin tedavisinde bitkisel tedavilerden de yararlanılabilir. Demir emilimini artıran ve demir eksikliğini gidermeye yardımcı olan bazı bitkisel ilaçlar şunlardır:
- Dut yaprağı: Dut yaprağı, demir emilimini artıran ve demir eksikliğini gidermeye yardımcı olan bir bitkidir. Dut yaprağı çayı yaparak tüketilebilir.
- Meyan kökü: Meyan kökü, demir emilimini artıran ve demir eksikliğini gidermeye yardımcı olan bir bitkidir. Meyan kökü çayı yaparak tüketilebilir.
- Zerdeçal: Zerdeçal, demir emilimini artıran ve demir eksikliğini gidermeye yardımcı olan bir bitkidir. Zerdeçal çayı veya toz zerdeçal kullanarak tüketilebilir.
- Karahindiba: Karahindiba, demir emilimini artıran ve demir eksikliğini gidermeye yardımcı olan bir bitkidir. Karahindiba çayı veya toz karahindiba kullanarak tüketilebilir.
- Üzüm çekirdeği: Üzüm çekirdeği, demir emilimini artıran ve demir eksikliğini gidermeye yardımcı olan bir bitkidir. Üzüm çekirdeği tozu veya kapsül olarak tüketilebilir.
Bitkisel tedavileri kullanmadan önce bir doktora danışmak önemlidir.
Demir Eksikliğini Önlemek için Neler Yapılabilir?
Demir eksikliğini önlemek için, demir açısından zengin besinlerin düzenli olarak tüketilmesi önemlidir. Demir açısından zengin besinlerin yanı sıra, C vitamini içeren besinlerin de tüketilmesi, demir emilimini artırmaya yardımcı olur. C vitamini açısından zengin besinlerin arasında şunlar yer alır:
- Portakal, limon, mandalina gibi turunçgiller
- Çilek, kivi, yeşil biber, brokoli gibi meyve ve sebzeler
Demir eksikliğini önlemek için, aşağıdaki önerilere de dikkat etmek önemlidir:
- Fazla miktarda çay, kahve veya alkol tüketmeyin. Bu içecekler, demir emilimini azaltabilir.
- Aşırı