Polis Durdurma ve Kimlik Sorma
Polis, kamu düzenini ve güvenliğini sağlamakla görevlidir. Bu görevi yerine getirirken, bazı durumlarda kişileri durdurma ve kimlik sorma yetkisine sahiptir. Bu yetki, Polis Vazife ve Salâhiyet Kanunu’nun (PVSK) 4/A maddesinde düzenlenmiştir.
Durdurma ve Kimlik Sorma Yetkisinin Kapsamı
PVSK’nın 4/A maddesi uyarınca, polis, “kanun ve görevinin gerektirdiği hallerde” kişileri durdurabilir ve kimlik sorma yetkisine sahiptir. Bu yetki kapsamında, polis, kişinin kimliğini tespit etmek, kimliğini doğrulamak, kişinin suç işleyip işlemediğini tespit etmek, kişinin kaçak olup olmadığını tespit etmek ve kişinin güvenliğini sağlamak amacıyla durdurma ve kimlik sorma işlemi yapabilir.
Durdurma ve Kimlik Sorma İşleminin Şartları
Polisin durdurma ve kimlik sorma işlemi yapabilmesi için bazı şartların varlığı gerekir. Bu şartlar, şu şekilde sıralanabilir:
- Durdurma ve kimlik sorma işlemi, kanun ve görevin gerektirdiği hallerde yapılabilir.
- Durdurma ve kimlik sorma işlemi, kişinin suç işleyip işlemediğini tespit etmek, kişinin kaçak olup olmadığını tespit etmek veya kişinin güvenliğini sağlamak amacıyla yapılabilir.
- Durdurma ve kimlik sorma işlemi, kişinin kimliğini tespit etmek, kimliğini doğrulamak amacıyla yapılabilir.
Durdurma ve Kimlik Sorma İşleminin Yöntemi
Polis, durdurma ve kimlik sorma işlemini yaparken, şu şekilde hareket etmelidir:
- Polis, kendisinin kolluk görevlisi olduğunu belirleyen belgeyi göstermelidir.
- Polis, durdurduğu kişiye durdurma sebebini bildirmelidir.
- Polis, durdurduğu kişiye kimliğini veya bulundurulması gerekli diğer belgelerin ibraz edilmesini isteyebilir.
- Polis, durdurma ve kimlik sorma işlemini, durdurma sebebine esas teşkil eden işlemin gerçekleştirilmesi için zorunlu olan süreden fazla tutamaz.
Durdurma ve Kimlik Sorma İşlemine İtiraz
Bir kişi, polisin durdurma ve kimlik sorma işlemine itiraz edebilir. İtiraz, sözlü olarak veya yazılı olarak yapılabilir. İtiraz, durdurma ve kimlik sorma işleminin yapıldığı yerdeki kolluk amirine yapılır.
Kolluk amiri, itirazı değerlendirir ve haklı görürse, durdurma ve kimlik sorma işlemini sona erdirir. İtirazı haksız görürse, itiraza ilişkin bir tutanak düzenler ve işlemin devamına karar verir.
Durdurma ve Kimlik Sorma İşlemine İlişkin Yargı Kararları
Yargıtay, durdurma ve kimlik sorma işleminin, kanun ve görevin gerektirdiği hallerde yapılması gerektiğini belirtmiştir. Bu kapsamda, polisin durdurma ve kimlik sorma işlemini yaparken, makul bir sebebin bulunması gerekir.
Yargıtay, durdurma ve kimlik sorma işleminin, kişinin kimliğini tespit etmek, kimliğini doğrulamak amacıyla yapılabileceğini belirtmiştir. Bu kapsamda, polisin durdurma ve kimlik sorma işlemini yaparken, kişinin kimlik bilgilerini öğrenmek istemesi yeterlidir.
Yargıtay, durdurma ve kimlik sorma işleminin, kişinin suç işleyip işlemediğini tespit etmek amacıyla yapılabileceğini belirtmiştir. Bu kapsamda, polisin durdurma ve kimlik sorma işlemini yaparken, kişinin suç işlediğine dair makul bir şüphesinin bulunması gerekir.
Yargıtay, durdurma ve kimlik sorma işleminin, kişinin kaçak olup olmadığını tespit etmek amacıyla yapılabileceğini belirtmiştir. Bu kapsamda, polisin durdurma ve kimlik sorma işlemini yaparken, kişinin kaçak olduğuna dair makul bir şüphesinin bulunması gerekir.
Yargıtay, durdurma ve kimlik sorma işleminin, kişinin güvenliğini sağlamak amacıyla yapılabileceğini belirtmiştir. Bu kapsamda, polisin durdurma ve kimlik sorma işlemini yaparken, kişinin güvenliğinin tehlikede olduğuna dair makul bir şüphesinin bulunması gerekir.
Durdurma ve Kimlik Sorma İşleminin Hukuka Aykırılığı
Polisin durdurma ve kimlik sorma işleminin hukuka aykırı olması durumunda, kişi, zararını tazminat olarak talep edebilir. Bu kapsamda, kişi, uğradığı maddi ve manevi zararın tazminini talep edebilir.
Sonuç olarak, polis, kanun ve görevinin gerektirdiği hallerde kişileri durdurma ve kimlik sorma yetkisine sahiptir. Ancak, polisin bu yetkiyi kullanırken, hukuka uygun davranması gerekir.