Bitkisel Hayat
Bitkisel hayat, ciddi beyin hasarı olan hastaların gerçek farkındalıktan ziyade kısmi bir uyarılma durumudur. Bu durumdaki hastalar, gözleri açık olabilir, ağlayabilir veya gülümseyebilir, hatta konuşma girişimlerinde bulunabilirler. Ancak, bu davranışlar bilinçli olarak yapılmaz ve hastanın çevresini algıladığını veya çevreden gelen uyaranlara tepki verdiğini göstermez.
Bitkisel hayat, genellikle koma sonrası tepkisizlik (KST) olarak da adlandırılır. Koma, bilincin tamamen kaybolduğu ve hastanın hiçbir uyarıya yanıt vermediği bir durumdur. Koma sonrası tepkisizlik, komanın sona ermesiyle birlikte ortaya çıkan ve hastanın bazı uyarılara yanıt verebildiğini gösteren bir durumdur. Ancak, bu yanıtlar bilinçli olarak yapılmaz ve hastanın çevresini algıladığını veya çevreden gelen uyaranlara tepki verdiğini göstermez.
Bitkisel hayatın nedenleri arasında şunlar yer alır:
- Beyin kanaması
- Beyin travması
- Beyin tümörü
- Beyin enfeksiyonu
- İlaç veya zehirlenme
- Hipoksi (beyinin oksijensiz kalması)
Bitkisel hayat, genellikle beyin hasarının şiddetine ve konumuna bağlı olarak birkaç hafta veya ay içinde düzelir. Ancak, bazı durumlarda bitkisel hayat kalıcı hale gelebilir.
Bitkisel Hayatın Belirtileri
Bitkisel hayattaki hastaların aşağıdaki belirtileri göstermesi mümkündür:
- Açık gözler
- Ağlama veya gülümseme
- Konuşma girişimleri
- Göz hareketleri
- Yüz hareketleri
- Ağızdan salya gelmesi
- Yutma
- Solunum
Ancak, bu belirtilerin hiçbiri bilinçli olarak yapılmaz ve hastanın çevresini algıladığını veya çevreden gelen uyaranlara tepki verdiğini göstermez.
Bitkisel Hayatın Teşhisi
Bitkisel hayat, genellikle aşağıdaki testler kullanılarak teşhis edilir:
- Fizik muayene
- Nörolojik muayene
- Beyin görüntüleme testleri
- EEG (elektroensefalogram)
Fizik muayenede, hastanın bilinç düzeyi, göz hareketleri, yüz hareketleri, solunumu ve refleksleri değerlendirilir. Nörolojik muayenede, hastanın beyin fonksiyonları değerlendirilir. Beyin görüntüleme testleri, beyin hasarının yerini ve şiddetini belirlemeye yardımcı olur. EEG, beyin dalgalarını kaydederek beyin aktivitesini değerlendirmeye yardımcı olur.
Bitkisel Hayatın Tedavisi
Bitkisel hayattaki hastaların tedavisi, beyin hasarının nedenine ve şiddetine bağlı olarak değişir. Bazı durumlarda, hastaya beyin hasarını azaltmak veya iyileşmesini sağlamak için ameliyat veya diğer tedaviler uygulanabilir. Bununla birlikte, çoğu durumda bitkisel hayattaki hastaların tedavisi, yaşam desteği sağlamaya yöneliktir. Bu kapsamda, hastanın solunumu, beslenmesi ve sıvı ihtiyacı sağlanır.
Bitkisel Hayattan Çıkma Şansı
Bitkisel hayattan çıkma şansı, beyin hasarının nedenine, şiddetine ve süresine bağlı olarak değişir. Beyin kanaması veya travması nedeniyle bitkisel hayata giren hastaların, beyin tümörü, enfeksiyon veya zehirlenme nedeniyle bitkisel hayata giren hastalara göre daha yüksek bitkisel hayattan çıkma şansı vardır. Ayrıca, bitkisel hayatın başlangıcından itibaren geçen süre uzadıkça bitkisel hayattan çıkma şansı azalır.
Bitkisel Hayattaki Hastaların Bakımı
Bitkisel hayattaki hastaların bakımı, genellikle multidisipliner bir ekip tarafından sağlanır. Bu ekipte, doktorlar, hemşireler, fizyoterapistler, ergoterapistler ve sosyal hizmet uzmanları yer alır.
Bitkisel hayattaki hastaların bakımı, aşağıdakileri içerebilir:
- Yaşam desteğinin sağlanması
- Solunumun sağlanması
- Beslenmenin sağlanması
- Sıvı ihtiyacının karşılanması
- Cilt bakımı
- Hareket kabiliyetinin korunması
- Zihinsel ve duygusal sağlığın desteklenmesi
Bitkisel hayattaki hastaların bakımı, oldukça zorlayıcı ve yıpratıcı olabilir. Bu nedenle, hastanın bakımını üstlenen kişilerin psikolojik destek almaları önemlidir.
Bitkisel Hayatın Etik Boyutları
Bitkisel hayat, etik açıdan tartışmalı bir konudur. Bazı insanlar, bitkisel hayattaki hastaların yaşam desteklerinin kesilmesi gerektiğine inanırken, bazıları ise yaşam desteklerinin devam ettirilmesi gerektiğine inanır.