Kades Nedir?
Kades, İslam hukukunda bir tür cezadır. Bir suçun işlenmesini önlemek veya cezasının artırılmasını sağlamak amacıyla uygulanır. Kades, maddi veya manevi olabilir. Maddi kades, bir şeyin veya malın tahrip edilmesi veya yok edilmesidir. Manevi kades ise, bir kişinin veya bir topluluğun itibarının zedelenmesi veya saygınlığının kaybedilmesidir.
Kadesin Tarihçesi
Kades, İslam hukukunun erken dönemlerinden itibaren uygulanan bir cezadır. Kur’an-ı Kerim’de kades ile ilgili bazı hükümler bulunmaktadır. Örneğin, Bakara Suresi’nin 191. ayetinde, hırsızlık yapan kişinin sağ elinin kesilmesi emredilmektedir. Bu ayet, hırsızlık suçunun önlenmesi ve caydırılması için bir maddi kades olarak yorumlanabilir.
Kades, İslam hukukunun gelişimiyle birlikte farklı şekillerde uygulanmıştır. Örneğin, Osmanlı döneminde kades, bir kişinin veya bir topluluğun itibarının zedelenmesi amacıyla da kullanılmıştır. Bu dönemde, bir kişinin zina yaptığına dair bir iftira atılması durumunda, iftira atan kişinin cezalandırılmasına karar verilebilirdi. Bu ceza, iftira atan kişinin itibarının zedelenmesi şeklinde bir manevi kades olarak uygulanırdı.
Kadesin Çeşitleri
Kades, maddi ve manevi olmak üzere iki ana gruba ayrılır.
Maddi Kades
Maddi kades, bir şeyin veya malın tahrip edilmesi veya yok edilmesidir. Örneğin, hırsızlık yapan kişinin sağ elinin kesilmesi, zina yapan kişinin recmedilmesi, içki içen kişinin kırbaçlanması maddi kades örnekleridir.
Manevi Kades
Manevi kades, bir kişinin veya bir topluluğun itibarının zedelenmesi veya saygınlığının kaybedilmesidir. Örneğin, bir kişinin zina yaptığına dair bir iftira atılması, bir kişinin yalancı şahitlik yapması, bir kişinin gıybet etmesi manevi kades örnekleridir.
Kadesin Amacı
Kadesin temel amacı, suçların önlenmesi ve caydırılmasıdır. Kades, suç işlemeyi zorlaştırarak veya suç işlemenin sonuçlarını ağırlaştırarak suçların işlenmesini önlemeye çalışır.
Kadesin bir diğer amacı, suç işleyenlerin cezalandırılmasıdır. Kades, suç işleyenlerin cezalandırılarak topluma karşı ödevlerini yerine getirmelerini sağlamaya çalışır.
Kadesin Şartları
Kadesin uygulanabilmesi için bazı şartlar vardır. Bu şartlar şunlardır:
- Kadesin Kur’an-ı Kerim veya sünnette yer alması gerekir.
- Kadesin uygulanabilmesi için suçun işlenmiş olması gerekir.
- Kadesin uygulanması için suçun işleniş şeklinin belli olması gerekir.
- Kadesin uygulanması için suçun işleniş zamanının belli olması gerekir.
Kadesin Uygulanması
Kades, ilgili makamlar tarafından uygulanır. Örneğin, hırsızlık yapan kişinin sağ elinin kesilmesi işlemini, bir yargıç veya kadı gerçekleştirir.
Kadesin uygulanmasında bazı usul kurallarına uyulması gerekir. Bu kurallar, suçun işleniş şekline ve suçun işleniş zamanına göre değişebilir.
Kadesin Tartışmaları
Kades, İslam hukukunun tartışmalı konularından biridir. Kadesin uygulanmasını savunanlar, kades’in suçların önlenmesi ve caydırılması için etkili bir yöntem olduğunu savunur. Kadesin uygulanmasını eleştirenler ise, kades’in insanlık dışı ve çağdışı bir ceza olduğunu savunur.
Kadesin Türkiye’deki Uygulaması
Kades, Türkiye Cumhuriyeti’nde uygulanan bir ceza değildir. Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın 12. maddesine göre, cezaların kanuniliği ilkesi geçerlidir. Bu ilke gereğince, bir cezanın uygulanabilmesi için kanunda açıkça yer alması gerekir. Kades, Türkiye Cumhuriyeti’nde yürürlükte olan herhangi bir kanunda yer almamaktadır.
Ancak, kades, Türkiye’de bazı dini gruplar tarafından uygulanmaktadır. Örneğin, bazı cemaatler, zina yapan kişilerin recmedilmesi veya içki içen kişilerin kırbaçlanması gibi kadesleri uygulamaktadır.