Geometrik Dizi Toplam Formülü
Giriş
Matematikte, bir dizi, birbirini takip eden sayıların oluşturduğu bir koleksiyondur. Diziler, genel terimi ve aritmetik ortalaması gibi özellikleriyle tanımlanabilir. Geometrik diziler, her terimin bir önceki terime belirli bir katsayı ile çarpılmasıyla oluşturulan dizilerdir.
Geometrik Dizilerin Özellikleri
Bir geometrik dizinin özellikleri şunlardır:
- Her terim, bir önceki terime belirli bir katsayı ile çarpılır. Bu katsayı, geometrik dizideki her terim için aynıdır.
- Geometrik dizilerin toplamı, terimlerin bir fonksiyonudur. Bu fonksiyon, geometrik dizinin ilk terimi, katsayısı ve terim sayısını dikkate alır.
Geometrik Dizilerin Toplam Formülü
Geometrik dizilerin toplamı için kullanılan formül şu şekildedir:
S_n = \frac{a_1(1-r^n)}{1-r}
Bu formülde:
- $S_n$, geometrik dizinin ilk $n$ terimin toplamıdır.
- $a_1$, geometrik dizinin ilk terimidir.
- $r$, geometrik dizinin katsayısıdır.
- $n$, geometrik dizinin terim sayısıdır.
Geometrik Dizilerin Toplam Formülünün İspatı
Geometrik dizilerin toplam formülü, aşağıdaki gibi ispatlanabilir:
S_n = a_1 + a_1r + a_1r^2 + a_1r^3 + ... + a_1r^{n-1}
Bu seriyi, aşağıdaki gibi yeniden düzenleyebiliriz:
S_n = a_1(1 + r + r^2 + r^3 + ... + r^{n-1})
Bu seriyi, aşağıdaki gibi genişletebiliriz:
S_n = a_1 \frac{(1-r^n)}{1-r}
Bu formül, geometrik dizilerin toplamı için kullanılan formüldür.
Geometrik Dizilerin Toplam Formülü Örnekleri
Geometrik dizilerin toplam formülü, aşağıdaki örneklerde görüldüğü gibi kullanılabilir:
Örnek 1
Bir geometrik dizinin ilk terimi 1, katsayısı 2 ve terim sayısı 4 ise, dizinin toplamı aşağıdaki gibi hesaplanır:
S_n = \frac{a_1(1-r^n)}{1-r}
S_4 = \frac{1(1-2^4)}{1-2}
S_4 = \frac{-23}{-1}
S_4 = 23
Örnek 2
Bir geometrik dizinin ilk terimi 10, katsayısı -0,5 ve terim sayısı 6 ise, dizinin toplamı aşağıdaki gibi hesaplanır:
S_n = \frac{a_1(1-r^n)}{1-r}
S_6 = \frac{10(1-(-0.5)^6)}{1-(-0.5)}
S_6 = \frac{10(1-0.015625)}{0.5}
S_6 = \frac{9.984375}{0.5}
S_6 = 19.96875
Geometrik Dizilerin Toplam Formülü Uygulamaları
Geometrik dizilerin toplam formülü, birçok uygulamada kullanılabilir. Örneğin, aşağıdaki durumlarda kullanılabilir:
- Faiz hesaplamalarında
- İndirim hesaplamalarında
- Amortisman hesaplamalarında
- Stok değerlemelerinde
- İstatistikte
Sonuç
Geometrik dizilerin toplam formülü, geometrik dizilerin toplamını hesaplamak için kullanılan önemli bir formüldür. Bu formül, birçok uygulamada kullanılabilir.