Bitkisel Hayat
Bitkisel hayat, ciddi beyin hasarı olan hastaların gerçek farkındalıktan ziyade kısmi bir uyarılma durumunda olduğu bir bilinç bozukluğudur. Bu hastalar gözleri açık olabilir ve uyanık gibi görünebilirler, ancak çevrelerini algılayamazlar veya çevrelerindekilerle etkileşime geçemezler.
Bitkisel hayat, komadan farklıdır. Koma, hem farkındalıktan hem de uyanıklıktan yoksun bir durumdur. Bitkisel hayattaki hastalar komadan çıkmış olabilir, ancak yine de farkındalık kazanmamış olabilir.
Bitkisel hayattaki hastaların çoğu, beyin sapı fonksiyonlarını korur. Bu, solunum, kalp atışı ve sindirim gibi temel yaşamsal işlevlerin devam etmesini sağlar. Ancak, beyin korteksindeki daha yüksek düzeyde bilinç fonksiyonları zarar görür. Bu, hastaların çevrelerini algılamasına, düşünmesine, hissetmesine veya hareket etmesine engel olur.
Bitkisel hayattaki hastaların prognozu, beyin hasarının nedenine, ciddiyetine ve hastanın yaşına ve genel sağlık durumuna bağlı olarak değişir. Bazı hastalar, zamanla kısmi veya tam iyileşme sağlayabilir. Ancak, çoğu hasta bitkisel hayatta kalır ve hiçbir zaman bağımsız yaşama yeteneğine kavuşamaz.
Bitkisel Hayata Giren Hastalarda Görülen Belirtiler
Bitkisel hayattaki hastalar, aşağıdaki belirtilerden birini veya birkaçını gösterebilir:
- Gözler açıktır, ancak çevreyi takip etmez.
- Uyku-uyanıklık döngüleri vardır, ancak uyanık olduklarında çevreyle etkileşime girmezler.
- Refleksleri vardır, ancak bunlar istemli değildir.
- Ağlayabilir, gülümseyebilir veya ses çıkarabilirler, ancak bu davranışların bilinçli bir ifadesi değildir.
Bitkisel Hayatın Nedenleri
Bitkisel hayata giren hastalarda, aşağıdaki nedenlerden biri veya birkaçı bulunabilir:
- Kafa travması
- Beyin kanaması
- Beyin tümörü
- Menenjit
- Ensefalit
- Hipoksi (beyine oksijen gitmemesi)
- İnme
- İlaç veya zehirlenme
Bitkisel Hayatın Teşhisi
Bitkisel hayat teşhisi, hastanın tıbbi öyküsü, fizik muayenesi ve nörolojik muayenesi ile yapılır. Ayrıca, beyin görüntüleme testleri (MR veya BT) de yapılabilir.
Bitkisel Hayatta Tedavi
Bitkisel hayattaki hastaların tedavisi, temel yaşamsal işlevlerini sürdürmeyi amaçlar. Bu, solunum desteği, beslenme desteği ve yara bakımı gibi önlemleri içerir.
Bazı hastalarda, rehabilitasyon tedavisi ile bilinç düzeyinde iyileşme sağlanabilir. Rehabilitasyon tedavisi, hastanın hareketlerini, konuşmasını ve düşünmesini geliştirmeyi amaçlar.
Bitkisel Hayatta Yaşam Kalitesi
Bitkisel hayattaki hastalar, bağımsız yaşama yeteneğine sahip değildirler. Bu nedenle, yaşam kaliteleri, bakım verenlerinin desteğine bağlıdır.
Bakım verenler, bitkisel hayattaki hastaların temel yaşamsal ihtiyaçlarını karşılamanın yanı sıra, onların duygusal ihtiyaçlarını da karşılamak için çaba göstermelidirler.
Bitkisel Hayatta Etik Tartışmalar
Bitkisel hayat, etik açıdan tartışmalı bir konudur. Bazı insanlar, bitkisel hayattaki hastaların yaşam destek sistemlerinden çekilmesini savunurken, diğerleri bu hastaların yaşam hakkını savunmaktadır.
Bitkisel hayattaki hastalarda yaşam destek sistemlerinden çekilme kararı, hastanın yakınlarının ve doktorlarının birlikte vermesi gereken bir karardır. Bu kararda, hastanın tıbbi durumu, yaşam beklentisi ve yakınlarının istekleri gibi faktörler göz önünde bulundurulmalıdır.
Bitkisel Hayatta Hasta Hakları
Bitkisel hayattaki hastaların da bir takım hakları vardır. Bu haklar, aşağıdakileri içerir:
- Yaşama hakkı
- İnsan onuruna saygı görme hakkı
- Acı çekmeden yaşama hakkı
- Tedaviyi reddetme hakkı
Bitkisel hayattaki hastaların haklarının korunması, toplumumuzun etik değerlerini yansıtmaktadır.