Manyetik pusula, ilk kez Han Hanedanlığı döneminde (MÖ 206’dan itibaren) kehanet için bir cihaz olarak tasarlanmıştır ve daha sonra 11. yüzyılda Song Hanedanı Çinlileri tarafından seyir için kullanılmaya başlanmıştır. Fransa’da, pusula ilk defa 1200 yılında bahsedilmiştir. Ardından, 1207’de İngiltere ve 1213’te İzlanda takip etmiştir.
Pusula, insanlık tarihi boyunca seyir, keşif ve yolculuklarda yol gösterici bir araç olarak kullanılmıştır. Pusulanın tarihi, insanların gökyüzüne, yıldızlara ve güneşe yöneldiği eski çağlara kadar uzanır.
Pusulanın kim tarafından icat edildiği konusunda kesin bir bilgi yoktur, ancak birçok kültürde kullanılan benzer araçlar mevcuttur. Örneğin, Çin’in Han Hanedanı döneminde (M.Ö. 206 – M.S. 220) kullanılan bir araç, “sap suya batmadan önce yönü belirleme” anlamına gelen “sinan” olarak adlandırılmıştır. Ayrıca, Vikinglerin deniz yolculuklarında kullanmak için “sundial” olarak adlandırdıkları güneş saati benzeri bir araç kullandıkları bilinmektedir.
Ancak, modern pusulanın icadı genellikle Çinlilere atfedilir. MS 1000 civarında, Çinliler manyetizmayı keşfettiler ve bu keşif, pusulanın gelişiminde önemli bir kilometre taşı oldu. Çinli denizciler, manyetik kutupları işaretleyerek manyetik alanın yönünü belirlemek için manyetik iğneleri kullanmaya başladılar.
Pusulanın Avrupa’ya gelişi, Cenevizli tüccarlar tarafından 12. yüzyılın ortalarında gerçekleştirildi. Bu tüccarlar, İslam kültüründen gelen pusulaları denizciliğe adapte ettiler ve daha sonra bu aracı Akdeniz’de kullanmaya başladılar. Pusula, Avrupa’da özellikle keşif çağı sırasında büyük bir önem kazandı ve Christopher Columbus, Ferdinand Magellan ve Vasco da Gama gibi ünlü keşifçilerin yolculuklarında kullanıldı.
Pusulanın temel yapısı, bir manyetik iğne ve bir manyetik kutuplu yataktan oluşur. Manyetik iğne, serbestçe dönebilen bir yuvarlak veya kare bir şekilde yapılır. Manyetik kutuplu yatak ise, manyetik iğnenin dönmesine izin verir ve aynı zamanda onu sabitler. Manyetik iğne, dünyanın manyetik alanına hizalandığında, kuzeyi gösteren ucu her zaman kuzeye bakacaktır.
Bugün pusula, navigasyon, haritalama ve keşif gibi birçok alanda yaygın olarak kullanılmaktadır. Ayrıca, modern teknolojiler, manyetik alan sensörlerini içeren cep telefonları ve GPS cihazları gibi araçlarda da kullanılmaktadır.
Sonuç olarak, pusulanın tam olarak kim tarafından bulunduğu konusunda kesin bir bilgi olmasa da, birçok kültürde benzer araçlar kullanılmıştır ve pusula, manyetizmanın keşfiyle birlikte Çinliler tarafından modern haliyle geliştirilmiştir. Pusula, insanlık tarihinde önemli bir araç olarak kalmıştır ve hala birçok alanda kullanılmaktadır.