Colossus: Yapay Zeka Devriminin Öncüsü
Giriş
Colossus, II. Dünya Savaşı sırasında İngilizler tarafından geliştirilen devrim niteliğinde bir elektronik bilgisayardı. Alman Enigma şifrelerini kırmak için tasarlanan Colossus, yapay zeka (AI) alanında önemli bir dönüm noktasıydı ve modern bilgisayarların atası olarak kabul edilir.
Tarihçe
Colossus projesi, 1942’de Bletchley Park’ta, İngiliz hükümetinin gizli kod kırma merkezi olan bir tesiste başlatıldı. Max Newman ve Tommy Flowers liderliğindeki bir ekip, Enigma şifrelerini otomatik olarak kırmak için bir makine geliştirmekle görevlendirildi.
Enigma, Alman ordusu ve donanması tarafından mesajları şifrelemek için kullanılan karmaşık bir elektromekanik cihazdı. Şifreleri elle kırmak son derece zaman alıcı ve zahmetliydi. Colossus, bu süreci hızlandırmak ve Alman iletişimlerini deşifre etmeyi kolaylaştırmak için tasarlandı.
Tasarım ve İşlev
Colossus, 1.500’den fazla vakum tüpü ve 10.000’den fazla röle içeren devasa bir makineydi. 2,5 ton ağırlığında ve 2,1 metre yüksekliğindeydi. Colossus, bir dizi karmaşık işlemi gerçekleştirebilen programlanabilir bir bilgisayardı.
Makine, Enigma şifreleme işlemini simüle eden bir dizi “tekerlek” kullanıyordu. Bu tekerlekler, şifrelenmiş mesajları çözmek için olası tüm kombinasyonları sistematik olarak test ediyordu. Colossus, saniyede yaklaşık 5.000 karakter işleyebiliyordu ve bir Enigma mesajını kırmak için ortalama 12 saat gerekiyordu.
Etkisi
Colossus, II. Dünya Savaşı’nın gidişatında önemli bir rol oynadı. Enigma şifrelerini kırmak, Müttefiklere Alman planları ve hareketleri hakkında değerli bilgiler sağladı. Bu bilgi, savaşın gidişatını değiştiren bir dizi önemli zaferde kullanıldı.
Savaştan sonra Colossus, yapay zeka alanında bir dönüm noktası olarak kabul edildi. Programlanabilirliği ve karmaşık işlemleri gerçekleştirme yeteneği, modern bilgisayarların temelini attı. Colossus’un mirası, günümüzün yapay zeka sistemlerinde ve teknolojilerinde görülebilir.
Faydalı Siteler ve Dosyalar
- Bletchley Park Müzesi
- Colossus Bilgisayarları
- Colossus: Enigma’yı Kırmak (YouTube videosu)
- Colossus Bilgisayarının Teknik Özellikleri (PDF dosyası)