Bugün farklı bir bilim dalında gezineceğiz. Aslında bu bilim dalının ele aldığı konulara odaklanacağız. Güncel bir meseleyi ele alarak bu konuya bilimsel bir açıdan bakmak istedik. Bu konu çocuklar ve dijital çağdır. Yaklaşık son 15-20 yıldır artan dijitalleşmenin çocuklar ve toplum üzerinde çeşitli etkileri olduğunu hepimiz biliyoruz. Günümüzde nereye gidersek gidelim, elinde iPad ile oynayan çocuklar veya telefonlarına bakarak masada oturan yetişkinler görmek çok yaygın. Bu dijital tempoda hepimiz varız. Gece yatağında uyanıp telefonuna veya bilgisayarına bakan insanlar da bu tabloya dahil. Sürekli olarak “Bir şey mi kaçırıyorum?”, “Yeterince bilgiye sahip miyim?” veya “Benden habersiz bir şey mi oldu?” gibi duygulara kapılıyoruz. Bu durum, hepimizde bir ruhsal sıkıntı yaratıyor.
Peki bu gözlemlerimiz doğru mu? Dijital çağ bize zarar mı veriyor? Özellikle çocukların yetiştirilmesinde, dijital çağın etkileri ne yönde? Analog çağda büyüyen ebeveynler için bu duruma ayak uydurmak kolay mı? Dijital dünyaya doğan ebeveynler için durum farklı mı? Bu soruların cevaplarını, dijital çağda sağlıklı çocuk yetiştirme konusunda uzman bir kişiden alacağız. Bu kişi Profesör Doktor Ayşe Bilge Selçuk. Ayrıca kendisinin “Dijital Çağda Sağlıklı Çocuk Yetiştirmek” adlı kitabı da var. Kitapta, anlaşılır bir dille hem çocukları hem de yetişkinleri ilgilendiren birçok konuyu ele alıyor.
Bugünkü programımızda Profesör Doktor Ayşe Bilge Selçuk ile dijital çağda çocuk yetiştirmeyi konuşacağız. Özellikle son dönemde Roblox oyununun yasaklanması gibi konularla gündeme gelen dijital dünyanın etkilerini derinlemesine ele alacağız. Hocam, hoş geldiniz.
Dijital Çağda Sağlıklı Çocuk Yetiştirmek Mümkün mü?
Dijital çağda sağlıklı çocuk yetiştirmek mümkün, ama bu süreçte bazı şeyleri fark etmek ve dengeyi bulmak için zaman gerekiyor. Şu an yaşadığımız dönem, hem yetişkinler hem de çocuklar için büyük bir değişim dönemi. Dijital çağda yaşanan bu değişim, daha önce deneyimlemediğimiz bir hızda gerçekleşiyor. Ebeveynler bu değişime yabancı oldukları için, çocuklarına rehberlik etmekte zorlanabiliyorlar. Çocuklar bu dijital dünyaya doğdukları için, teknolojiye daha hızlı adapte olabiliyorlar. Ancak bu durum, yetişkinlerin bu dünyadan uzak kalmalarına neden oluyor, bu da çocuklara rehberlik etmelerini zorlaştırıyor. Oysa ebeveynlerin bu dünyayı öğrenmeleri ve çocuklarına doğru şekilde rehberlik etmeleri gerekiyor.
Sağlıklı çocuk, hayatın içinde etkin bir şekilde yer alabilen, korkularının ve dürtülerinin esiri olmayan, öz düzenleme becerisi gelişmiş bireylerdir. Ebeveynlerin görevi, çocuklarının dil, iletişim, bilişsel, sosyal ve duygusal becerilerini desteklemek ve gelişimlerini sağlıklı bir şekilde yönlendirmektir. Ancak dijital dünyada rehberlik yaparken, ebeveynlerin de kendi becerilerini geliştirmeleri gerekmektedir.
Çocukların Dijital Dünyada Yer Almaları
Dijital dünyanın etkilerini anlamak ve dengeyi bulmak, hem çocuklar hem de ebeveynler için oldukça önemlidir. Çocukları dijital dünyadan tamamen izole etmek sağlıklı bir yaklaşım değildir. Aksine, çocukların dijital dünyayı nasıl kullanacaklarını öğrenmeleri gerekmektedir. Bu nedenle, dijital okuryazarlık ve dijital zeka gibi becerilerin küçük yaşlardan itibaren geliştirilmesi önemlidir. Ebeveynlerin, çocuklarının dijital dünyada ne tür içeriklere maruz kaldıklarını düzenli olarak kontrol etmeleri gerekmektedir.
Dijital dünyada çocukların sosyalleşme becerileri, teknolojik araçlarla geçirdikleri süre ve bu araçlarla nasıl etkileşimde bulundukları, ebeveynlerin dikkat etmesi gereken kritik noktalar arasındadır. Çocukların sadece dijital dünyada değil, aynı zamanda gerçek dünyada da sosyal becerilerini geliştirmeleri gerekmektedir. Dijital molalar vererek, çocukların ekran karşısında geçirdikleri zamanı sınırlamak ve dengeyi bulmak önemlidir.
Dijital Detoks ve Molalar
Dijital molalar ve detokslar, günümüz dünyasında stres yönetimi için hayati öneme sahiptir. Araştırmalar, sürekli ekran karşısında olmanın, bellek, dikkat ve bilişsel beceriler üzerinde olumsuz etkileri olduğunu göstermektedir. Bu nedenle, çocukların zaman zaman dijital dünyadan uzaklaşmaları ve bu süre zarfında fiziksel aktivitelerde bulunmaları sağlıklı bir gelişim için gereklidir. Ebeveynlerin de kendi dijital kullanım alışkanlıklarını gözden geçirmeleri ve çocuklarına bu konuda doğru örnek olmaları gerekmektedir.
Sonuç
Dijital çağda sağlıklı çocuk yetiştirmek mümkündür, ancak bu süreçte ebeveynlerin de kendilerini geliştirmeleri, çocuklarına doğru rehberlik yapabilmeleri için gereklidir. Dijital dünyada dengeyi bulmak, çocukların sağlıklı gelişimi için hayati önem taşımaktadır. Bu konuda daha fazla bilgi ve öneri almak isteyenler, Profesör Doktor Ayşe Bilge Selçuk’un “Dijital Çağda Sağlıklı Çocuk Yetiştirmek” kitabına başvurabilirler.