Diz Kapağı Kemiği (Patella)
Diz kapağı kemiği, diz ekleminin ön kısmında yer alan küçük ve yassı bir kemiktir. Femur (uyluk kemiği) ile tibia (kaval kemiği) arasında bulunur ve bu iki kemiği birbirine bağlayan tendonlara destek sağlar. Diz kapağı kemiği, diz ekleminin düz tutulması, bükülmesi ve dönmesi gibi hareketlerini gerçekleştirmesinde önemli bir rol oynar.
Diz Kapağı Kemiğinin Yapısı
Diz kapağı kemiği, yaklaşık 3-4 cm uzunluğunda, 2-3 cm genişliğinde ve 1 cm kalınlığındadır. Üçgen şeklindedir ve ön yüzü düzdür. Arka yüzü ise içbükeydir ve eklem kıkırdağı ile kaplıdır.
Diz kapağı kemiği, üç adet tabakaya ayrılabilir:
- Eklem kıkırdağı tabakası: Diz kapağı kemiğinin alt yüzeyini kaplayan ve eklem yüzeyinde kaymayı sağlayan ince bir tabakadır.
- Süngersi kemik tabakası: Diz kapağı kemiğinin ortasını oluşturan ve kuvvet aktarımını sağlayan bir tabakadır.
- Katı kemik tabakası: Diz kapağı kemiğinin dış yüzeyini oluşturan ve kemiğin şeklini koruyan bir tabakadır.
Diz Kapağı Kemiğinin Görevleri
Diz kapağı kemiğinin başlıca görevleri şunlardır:
- Diz ekleminin düz tutulmasını sağlar: Diz kapağı kemiği, kuadriseps kasının tendonunun üzerinde yer alır ve bu tendonun kuvvetini tibia kemiğine aktarır. Bu sayede diz eklemi düz tutulabilir.
- Diz ekleminin bükülmesi ve dönmesini kolaylaştırır: Diz kapağı kemiği, femur ve tibia kemiklerinin arasındaki boşluğu doldurur ve bu sayede eklem hareketlerinin daha kolay gerçekleşmesini sağlar.
- Diz eklemini darbelerden korur: Diz kapağı kemiği, diz eklemini çevreleyen yumuşak dokulara bir kalkan görevi görür ve bu dokuları darbelerden korur.
Diz Kapağı Kemiğinin Hastalıkları ve Yaralanmaları
Diz kapağı kemiği, çeşitli hastalıklara ve yaralanmalara maruz kalabilir. Bu hastalıklar ve yaralanmalar arasında şunlar sayılabilir:
- Patella kırığı: Diz kapağı kemiğinin kırılması, diz ekleminin en sık görülen yaralanmalarından biridir. Genellikle düşme, çarpma veya spor yaralanmaları sonucunda oluşur.
- Patella çıkığı: Diz kapağı kemiğinin yerinden çıkması, diz ekleminin daha az sık görülen bir yaralanmasıdır. Genellikle düşme, çarpma veya spor yaralanmaları sonucunda oluşur.
- Patella tendiniti: Diz kapağı kemiğini tibia kemiğine bağlayan tendonların iltihaplanması durumudur. Genellikle dizin aşırı kullanımı sonucunda oluşur.
- Patella osteoartriti: Diz kapağı kemiği ile tibia kemiği arasındaki eklem kıkırdağının yıpranması durumudur. Yaşlanma, kilo fazlalığı, diz eklemine fazla yük binmesi gibi faktörler sonucunda oluşur.
Diz Kapağı Kemiğinin Tedavisi
Diz kapağı kemiğinin hastalıklarının ve yaralanmalarının tedavisi, hastalığın veya yaralanmanın şiddetine göre değişir. Hafif vakalarda, istirahat, buz uygulaması, kompresyon ve elevasyon (RICE) gibi yöntemlerle tedavi edilebilir. Daha şiddetli vakalarda ise cerrahi müdahale gerekebilir.
Diz Kapağı Kemiğinin Korunması
Diz kapağı kemiğini korumak için aşağıdaki önlemler alınabilir:
- Diz eklemini aşırı kullanmadan kaçının.
- Diz eklemini darbelerden koruyun.
- Diz eklemini güçlendirmek için egzersiz yapın.
- Diz eklemini doğru şekilde destekleyin.
Diz kapağı kemiği, diz ekleminin önemli bir parçasıdır ve sağlıklı bir yaşam için gereklidir. Diz kapağı kemiğini korumak için yukarıda belirtilen önlemleri alarak, bu önemli kemiği yaralanmalardan ve hastalıklardan koruyabilirsiniz.