İngiltere’deki ilk hasta, akciğer kanserinin en yaygın türünü yok etmek ve geri dönüşünü durdurmak için tasarlanmış bir doz aşı alıyor.
Dünyanın İlk Akciğer Kanseri Aşısı Yedi Ülkede Deneniyor
Doktorlar, dünyada bir ilk olan mRNA tabanlı akciğer kanseri aşısını hastalar üzerinde denemeye başladı. Uzmanlar, bu aşının binlerce hayat kurtarma potansiyeline sahip olduğunu belirterek bu gelişmeyi “çığır açıcı” olarak nitelendirdi.
Akciğer kanseri, dünya genelinde kanserden ölümlerin başlıca sebebi olup, her yıl yaklaşık 1.8 milyon kişinin hayatını kaybetmesine yol açıyor. Özellikle, tümörlerin yayıldığı ileri evrelerdeki hastaların hayatta kalma oranları oldukça düşük.
Şimdi ise uzmanlar, vücudu kanser hücrelerini arayıp yok etmeye ve bir daha geri gelmemelerini sağlamaya yönelik bir aşıyı test ediyorlar. BioNTech tarafından geliştirilen ve BNT116 olarak bilinen bu aşı, hastalığın en yaygın türü olan küçük hücreli olmayan akciğer kanserini (NSCLC) tedavi etmek üzere tasarlandı.
Aşının insan üzerindeki ilk çalışması olan faz 1 klinik denemesi, Birleşik Krallık, ABD, Almanya, Macaristan, Polonya, İspanya ve Türkiye’deki 34 araştırma merkezinde başlatıldı.
Birleşik Krallık’ta altı merkezde bu çalışma yürütülüyor ve Birleşik Krallık’taki ilk hasta aşıyı Salı günü aldı.
Genel olarak, cerrahi veya radyoterapi öncesi erken evreden, ileri evre veya tekrarlayan kanser hastalarına kadar yaklaşık 130 hastanın bu aşıyı immünoterapi ile birlikte alması planlanıyor. Bu hastalardan yaklaşık 20’si Birleşik Krallık’tan olacak.
Bu aşı, Covid-19 aşılarına benzer şekilde mesajcı RNA (mRNA) kullanıyor ve bağışıklık sistemine NSCLC’den tümör belirteçleri sunarak vücudu bu belirteçleri taşıyan kanser hücreleriyle savaşmaya hazırlıyor.
Amaç, kemoterapinin aksine sağlıklı hücrelere zarar vermeden kişinin kanserle mücadelesini güçlendirmek.
Bu çalışmayı Birleşik Krallık’ta yürüten University College London hastanelerinin NHS vakıf yönetim kurulu danışman tıbbi onkoloğu Prof. Siow Ming Lee, “mRNA tabanlı immünoterapi klinik denemelerinin bu heyecan verici yeni dönemine adım atıyoruz” dedi.
“Bu teknoloji, kanser hücresindeki belirli antijenleri seçip hedeflemenizi sağlayarak teslim edilmesi basit bir çözüm sunuyor. Bu teknoloji, kanser tedavisinde bir sonraki büyük aşamadır.”
67 yaşındaki Janusz Racz, Birleşik Krallık’ta bu aşıyı alan ilk kişi oldu. Kendisine Mayıs ayında teşhis konmuş ve kısa süre sonra kemoterapi ve radyoterapiye başlamıştı.
Yapay zeka konusunda uzman olan bilim insanı Racz, mesleğinin bu çalışmaya katılma isteğini tetiklediğini söyledi. “Ben de bir bilim insanıyım ve bilimde – özellikle tıpta – ilerlemenin, insanların bu tür araştırmalara katılmayı kabul etmesiyle mümkün olduğunu anlıyorum” dedi.
Racz, “Bu benim için çok faydalı olabilir, çünkü diğer hastalar için mevcut olmayan yeni bir metodoloji, kanserden kurtulmama yardımcı olabilir” diye ekledi. “Ayrıca, bu yeni metodoloji için kavram kanıtı sağlayan ekibin bir parçası olabilirim ve bu metodoloji dünya çapında ne kadar hızlı uygulanırsa, o kadar çok insan kurtarılacaktır.”
Racz, Salı günü Ulusal Sağlık Araştırmaları Enstitüsü UCLH Klinik Araştırma Tesisinde 30 dakika boyunca beşer dakika arayla ardışık altı enjeksiyon aldı.
Her enjeksiyonda farklı RNA zincirleri vardı. Racz, altı hafta boyunca haftalık olarak aşıyı alacak, ardından 54 hafta boyunca her üç haftada bir aşılanacak.
Lee, “Bu ek tedaviyi ekleyerek kanserin geri dönmesini engellemeyi umuyoruz çünkü akciğer kanseri hastaları için, cerrahi ve radyasyondan sonra bile kanserin geri döndüğü durumlar oldukça yaygın” dedi.
“Akciğer kanseri araştırmalarında 40 yıldır çalışıyorum. 1990’larda başladığımda, kimse kemoterapinin işe yarayacağına inanmıyordu. Şimdi ise hastaların %20-30’unun evre 4’te immünoterapi ile hayatta kaldığını biliyoruz ve şimdi hayatta kalma oranlarını daha da iyileştirmek istiyoruz. Bu nedenle, umarız bu mRNA aşısı, immünoterapinin üstüne ek bir destek sağlayabilir.”
“Umarız faz 2, faz 3’e geçeriz ve ardından bu tedavi dünya çapında standart bir bakım haline gelir ve birçok akciğer kanseri hastasını kurtarır.”
The Guardian, Mayıs ayında, İngiltere’deki binlerce hastanın, hayat kurtarmak için devrim niteliğindeki dünya çapında bir ilk olan NHS “eşleştirme” şeması kapsamında kanser aşıları denemelerine hızla katılacağını duyurmuştu.
Bu şema kapsamında, uygunluk kriterlerini karşılayan hastalar, kanser tedavisinde yeni bir dönemi temsil ettiği söylenen aşıların klinik denemelerine erişim sağlayacak.
Bilim bakanı Lord Vallance, akciğer kanseri aşı denemesinin başlamasını övdü. “Bu yaklaşım, her yıl akciğer kanseri teşhisi konulan binlerce kişinin hayatını kurtarma potansiyeline sahip” dedi. “Araştırmacılarımızı destekliyoruz, böylece bu gibi çığır açıcı tedaviler üreten projelerin ayrılmaz bir parçası olmaya devam edebilirler.”
Racz, tedavisi bittikten sonra tekrar koşuya dönmeyi ve yaşam boyu hayali olan Londra Maratonu’nu tamamlamayı umuyor.