Emekli Maaşına Banka El Koyabilir mi?
Emekli maaşı, emeklilerin temel geçim kaynağıdır. Bu nedenle, emekli maaşına haciz konulabilmesi, emeklilerin yaşam standartlarını olumsuz yönde etkileyebilir. Türkiye’de emekli maaşına haciz konulabilmesine ilişkin yasal düzenlemeler, İcra ve İflas Kanunu ve Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nda yer almaktadır.
İcra ve İflas Kanunu’na göre, emekli maaşı haczedilemez. İcra ve İflas Kanunu’nun 82. maddesinin 9. fıkrasına göre, “Gelir, aylık ve ödenekler; 88 inci maddeye göre takip ve tahsili gereken alacaklar ile nafaka borçları dışında haczedilemez.” Bu maddeye göre, emekli maaşı, nafaka borçlarının dışındaki alacaklar için haczedilemez.
Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’na göre de, emekli maaşı haczedilemez. Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 93. maddesine göre, “Bu Kanun gereğince sigortalılar ve hak sahiplerinin gelir, aylık ve ödenekleri, sağlık hizmeti sunucularının genel sağlık sigortası hükümlerinin uygulanması sonucu Kurum nezdinde doğan alacakları, devir ve temlik edilemez.” Bu maddeye göre, emekli maaşı, nafaka borçları dışındaki alacaklar için haczedilemez.
Yargıtay, emekli maaşına haciz konulamayacağına dair birçok karar vermiştir. Yargıtay’ın 2021 tarihli bir kararında, “Emekli maaşı, borçlunun temel geçim kaynağı olup, haczi halinde borçlunun ve ailesinin geçimi tehlikeye girecektir. Bu nedenle, emekli maaşına haciz konulamayacağına dair İcra ve İflas Kanunu’nda ve Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nda yer alan hükümler, emredici niteliktedir. Bu hükümlere aykırı olarak emekli maaşına haciz konulan işlemin iptali gerekir.” denilmiştir.
Bu nedenle, Türkiye’de emekli maaşına haciz konulması hukuka aykırıdır. Emekli maaşına haciz konulduğunu düşünen emeklilerin, bu işlemin iptali için icra mahkemesine başvurmaları gerekir.
Emekli maaşına haciz konulabilmesinin bazı istisnaları bulunmaktadır. Bu istisnalar şunlardır:
- Nafaka borçları için emekli maaşına haciz konulabilir. İcra ve İflas Kanunu’nun 88. maddesinin 1. fıkrasına göre, “Nafaka borçları, 82 nci maddede yazılı mal ve haklar dışındaki mal ve haklar üzerinde dahi haciz ve rehin yoluyla takip edilebilir.” Bu nedenle, nafaka borçlarının tahsili için emekli maaşına haciz konulabilir.
- SGK borçları için emekli maaşına haciz konulabilir. Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 93. maddesinin 3. fıkrasına göre, “Bu Kanun gereğince sigortalılar ve hak sahiplerinin gelir, aylık ve ödenekleri, Kurum’un takip ve tahsilinde olduğu 88 inci maddede yazılı alacaklar için haczedilebileceği gibi, bu alacaklar için borçluların Kurum nezdindeki hesapları da bloke edilebilir.” Bu nedenle, SGK borçlarının tahsili için emekli maaşına haciz konulabilir.
- Emekli, haciz işlemine rıza gösterebilir. Emekli, emekli maaşına haciz konulmasına muvafakat ederse, emekli maaşına haciz konulabilir.
Emekli maaşına haciz konulması halinde, emeklinin alacağı maaş miktarı düşer. Bu nedenle, emeklinin geçimi zorlaşır. Emekli maaşına haciz konulmaması için, emeklilerin borçlu kalmamaya özen göstermeleri gerekir. Borçlu kalan emeklilerin ise, borçları ile ilgili olarak bir avukattan yardım almaları tavsiye edilir.
Emekli maaşına haciz konulması halinde, emeklinin yapabileceği bazı şeyler şunlardır:
- Hacze itiraz etmek: Emekli, emekli maaşına haciz konulmasına itiraz edebilir. İtiraz, icra mahkemesine yapılır. İcra mahkemesi, talebi inceleyerek karar verir.
- Borçları ödemek: Emekli, borçları ödeyerek haczi kaldırabilir.
- Borçları taksitlendirmek: Emekli, borçları taksitlendirerek haczi kaldırabilir.
- Borçları yeniden yapılandırmak: Em