Engelleme, Çatışma ve Savunma Mekanizmaları
Giriş
İnsan zihni, bilinçli ve bilinçdışı süreçlerin karmaşık bir etkileşimidir. Bu süreçler arasında, bireylerin duygusal sıkıntı, çatışma ve tehditlerle başa çıkmalarına yardımcı olan bir dizi savunma mekanizması bulunur. Engelleme ve çatışma, bu savunma mekanizmalarının iki önemli yönüdür.
Engelleme
Engelleme, bilinçdışı bir savunma mekanizmasıdır ve bireylerin rahatsız edici veya tehdit edici düşünceleri, duyguları veya anıları bilinçli farkındalıklarından uzak tutmalarını içerir. Bu, bireylerin kaygı, utanç veya suçluluk gibi olumsuz duygularla başa çıkmalarına yardımcı olabilir.
Engellemenin birkaç farklı türü vardır:
- Bastırma: Rahatsız edici düşünceleri veya duyguları bilinçdışı zihne itmek.
- Yadsıma: Rahatsız edici gerçekleri veya olayları reddetmek.
- Yansıtma: Kendi olumsuz niteliklerini veya duygularını başkalarına yansıtmak.
- Yüceltme: Kabul edilemez dürtüleri sosyal olarak kabul edilebilir faaliyetlere yönlendirmek.
Çatışma
Çatışma, bireylerin birbirleriyle çelişen iki veya daha fazla dürtü, ihtiyaç veya arzuya sahip olduğu bir durumdur. Bu çatışmalar, kaygı, stres ve rahatsızlığa neden olabilir.
Çatışmanın birkaç farklı türü vardır:
- Yaklaşma-yaklaşma çatışması: İki arzuyu karşılamak arasında seçim yapmak.
- Yaklaşma-kaçınma çatışması: Bir arzuyu hem çekici hem de itici bulmak.
- Kaçınma-kaçınma çatışması: İki olumsuz seçenek arasında seçim yapmak.
Savunma Mekanizmaları
Savunma mekanizmaları, bireylerin çatışma ve duygusal sıkıntıyla başa çıkmalarına yardımcı olan bilinçsiz psikolojik süreçlerdir. Bu mekanizmalar, bireylerin kaygıyı azaltmalarına, benlik saygılarını korumalarına ve sosyal uyumu sürdürmelerine yardımcı olabilir.
Engelleme ve çatışma, savunma mekanizmalarının iki önemli yönüdür. Engelleme, rahatsız edici düşünceleri ve duyguları bilinçli farkındalıktan uzak tutarken, çatışma, bireylerin çelişkili dürtülerle başa çıkmalarına yardımcı olur.
Savunma Mekanizmalarının Türleri
Engelleme ve çatışmanın yanı sıra, birçok başka savunma mekanizması türü vardır, bunlar şunları içerir:
- Rasyonelleştirme: Kabul edilemez davranışları mantıklı açıklamalarla haklı çıkarmak.
- İnkar: Rahatsız edici gerçekleri veya olayları reddetmek.
- Yansıtma: Kendi olumsuz niteliklerini veya duygularını başkalarına yansıtmak.
- Yüceltme: Kabul edilemez dürtüleri sosyal olarak kabul edilebilir faaliyetlere yönlendirmek.
- Gerileme: Daha önceki, daha az olgun davranış biçimlerine dönmek.
- Yer değiştirme: Kabul edilemez dürtüleri daha az tehdit edici hedeflere yönlendirmek.
Savunma Mekanizmalarının Faydaları ve Dezavantajları
Savunma mekanizmaları, bireylerin duygusal sıkıntı ve çatışmayla başa çıkmalarına yardımcı olabilirken, aynı zamanda bazı dezavantajları da vardır.
Faydaları:
- Kaygıyı azaltmak
- Benlik saygısını korumak
- Sosyal uyumu sürdürmek
Dezavantajları:
- Gerçeklikle yüzleşmeyi önlemek
- Kişisel büyümeyi engellemek
- Sağlıksız başa çıkma mekanizmalarına yol açmak
Sonuç
Engelleme, çatışma ve savunma mekanizmaları, bireylerin duygusal sıkıntı, çatışma ve tehditlerle başa çıkmalarına yardımcı olan önemli psikolojik süreçlerdir. Bu mekanizmalar, bireylerin kaygıyı azaltmalarına, benlik saygılarını korumalarına ve sosyal uyumu sürdürmelerine yardımcı olabilirken, aynı zamanda gerçeklikle yüzleşmeyi önleme, kişisel büyümeyi engelleme ve sağlıksız başa çıkma mekanizmalarına yol açma gibi bazı dezavantajları da vardır.
İlgili Kaynaklar: