Engelleme: Freud’un Savunma Mekanizması
Giriş
Sigmund Freud, psikanaliz teorisinin kurucusu, engellemeyi bilinçdışı bir savunma mekanizması olarak tanımlamıştır. Engelleme, kabul edilemez düşünceleri, duyguları ve dürtüleri bilinçdışına itme sürecidir. Bu, kişinin kaygı ve çatışmalardan korunmasına yardımcı olur.
Engellemenin Amacı
Engellemenin temel amacı, kişinin bilinçli farkındalığından rahatsız edici veya tehdit edici materyalleri uzak tutmaktır. Bu materyaller genellikle kişinin ahlaki değerlerine, sosyal normlarına veya benlik imajına aykırıdır. Engelleme, kişinin bu rahatsız edici materyallerle yüzleşmekten kaçınmasına ve böylece kaygıyı azaltmasına olanak tanır.
Engellemenin Türleri
Freud, farklı engelleme türlerini tanımlamıştır:
- Basit Engelleme: Kabul edilemez düşüncelerin veya dürtülerin bilinçdışına itilmesi.
- Bastırma: Kabul edilemez düşüncelerin veya dürtülerin bilinçdışına aktif olarak itilmesi.
- Yansıtma: Kabul edilemez düşüncelerin veya dürtülerin başkalarına yansıtılması.
- Yöneltme: Kabul edilemez düşüncelerin veya dürtülerin sosyal olarak kabul edilebilir hedeflere yönlendirilmesi.
- Tepki Oluşumu: Kabul edilemez düşüncelerin veya dürtülerin zıtlarıyla değiştirilmesi.
Engellemenin Sonuçları
Engelleme, kaygıyı azaltmada etkili bir savunma mekanizması olsa da, uzun vadede olumsuz sonuçlara yol açabilir:
- Psikolojik Belirtiler: Engellenmiş materyaller bilinçdışında birikerek kaygı, depresyon ve diğer psikolojik belirtilere yol açabilir.
- Fiziksel Belirtiler: Engellenmiş materyaller ayrıca baş ağrıları, mide rahatsızlıkları ve diğer fiziksel belirtiler gibi somatik semptomlara da neden olabilir.
- Kişilerarası İlişkiler: Engelleme, kişilerarası ilişkileri bozabilir, çünkü kişi rahatsız edici düşüncelerini veya duygularını başkalarıyla paylaşmaktan kaçınabilir.
- Kişisel Büyüme: Engelleme, kişinin kendini tanımasını ve kişisel olarak büyümesini engelleyebilir, çünkü kişi rahatsız edici yönleriyle yüzleşmekten kaçınır.
Engellemenin Üstesinden Gelmek
Engellemenin olumsuz sonuçlarının üstesinden gelmek için çeşitli terapötik yaklaşımlar vardır:
- Psikanaliz: Psikanaliz, engellenmiş materyalleri bilinçli farkındalığa getirmeyi amaçlayan bir terapi şeklidir.
- Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT): BDT, engellenmiş düşünceleri ve davranışları belirlemeyi ve bunları daha sağlıklı olanlarla değiştirmeyi amaçlar.
- Hümanistik Terapi: Hümanistik terapi, kişinin kendini kabul etmesini ve kişisel büyümesini teşvik etmeyi amaçlar.
İlgili Kaynaklar
- Engelleme Hakkında Psikanalitik Perspektifler
- Engelleme ve Psikolojik Belirtiler
- Engellemenin Üstesinden Gelmek İçin Terapötik Yaklaşımlar