Haftalık 45 Saat Çalışma
Haftalık 45 saat çalışma, Türkiye’de yürürlükte olan 4857 sayılı İş Kanunu’nun 63. maddesine göre, bir işyerinde haftalık çalışma süresinin en fazla 45 saat olarak belirlenmesidir. Bu maddeye göre, aksi kararlaştırılmadığı sürece çalışma süresi, haftanın çalışılan günlerine eşit olarak paylaştırılarak uygulanır.
Haftalık Çalışma Süresinin Hesaplanması
Haftalık çalışma süresinin hesaplanmasında, iş günlerinin tamamı dikkate alınır. Hafta sonu tatili de dahil olmak üzere, tüm iş günleri için çalışma süresi 45 saati geçmemelidir.
Örneğin, haftada 6 gün çalışan bir işçi için günlük çalışma süresi 7,5 saati geçmemelidir. Haftada 5 gün çalışan bir işçi için ise günlük çalışma süresi 9 saati geçmemelidir.
Haftalık Çalışma Süresinin Aşılması
Haftalık çalışma süresi 45 saati aşarsa, fazla çalışma olarak değerlendirilir. Fazla çalışma ücreti, normal çalışma ücretinin saat başına düşen miktarının yüzde elli fazlası olarak ödenir.
Haftalık Çalışma Süresinin Azaltılması
İşveren, haftalık çalışma süresini 45 saatin altında da belirleyebilir. Bu durumda, haftalık çalışma süresi ile kararlaştırılan bu süre arasındaki çalışmalar fazla sürelerle çalışma olarak değerlendirilir.
Haftalık Çalışma Süresinin Denkleştirilmesi
İşveren, haftalık çalışma süresini, denkleştirme süresi içinde 45 saati aşmayacak şekilde denkleştirebilir. Denkleştirme süresi, en çok 6 aydır.
Haftalık Çalışma Süresinin İstisnaları
Haftalık çalışma süresi, aşağıdaki durumlarda 45 saati aşabilir:
- Fabrika ve benzeri işyerlerinde yapılan sanayiden sayılan işlerde, çalışma süresi haftada en fazla 48 saat olabilir.
- Maden ocakları, taş ocakları, kum ve çakıl ocakları, tuğla ve kiremit fabrikaları gibi yer altı ve yerüstü işlerinde, çalışma süresi haftada en fazla 50 saat olabilir.
- Gemilerde ve deniz taşıtlarında çalışan işçilerin çalışma süresi, çalışma koşulları göz önünde bulundurularak, haftada en fazla 72 saat olarak düzenlenebilir.
- Belirli süreli iş sözleşmesi ile çalışan işçilerin çalışma süresi, sözleşmenin süresini aşmamak koşuluyla, haftada en fazla 45 saat olabilir.
Haftalık Çalışma Süresinin Sağlığa Etkisi
Haftalık çalışma süresinin 45 saati aşması, işçilerin sağlığı üzerinde olumsuz etkilere neden olabilir. Uzun çalışma saatleri, işçilerde yorgunluk, stres, uykusuzluk, kas-iskelet sistemi rahatsızlıkları ve kalp-damar hastalıklarına yol açabilir.
Haftalık Çalışma Süresinin Azaltılması İçin Öneriler
Haftalık çalışma süresinin azaltılması, işçilerin sağlığını korumak ve iş verimliliğini artırmak için önemli bir adımdır. Bu amaçla, aşağıdaki öneriler yapılabilir:
- İş Kanunu’nda yer alan haftalık çalışma süresi sınırı 40 saate indirilebilir.
- İşverenler, haftalık çalışma süresini 45 saatin altında belirlemeye teşvik edilebilir.
- Denkleştirme süresi sınırı 3 aya indirilebilir.
Haftalık çalışma süresinin azaltılması, işçilerin iş-yaşam dengesini sağlamalarına ve daha sağlıklı ve mutlu bir yaşam sürmelerine yardımcı olacaktır.