Nuri Demirağa Yurtdışına Uçak Satışı Yasağını Kim Getirir

Nuri Demirağ’a Yurtdışına Uçak Satışı Yasağı: Bir Teknolojik ve Siyasi Mücadele

Nuri Demirağ, Türkiye’nin ilk uçak mühendisi ve girişimcisiydi. 1930’larda, ülkenin havacılık endüstrisini geliştirmek için büyük çabalar sarf etti. Ancak, yurtdışına uçak satışı yasağı, hayallerini gerçekleştirme yolunda önemli bir engel oluşturdu.

Yasağın Kökenleri

Yurtdışına uçak satışı yasağı, 1936 yılında çıkarılan 2830 sayılı Hava Kuvvetleri Kanunu’nun 12. maddesiyle getirildi. Bu madde, Türk Silahlı Kuvvetleri’nin izni olmadan yurtdışına uçak satışını yasaklıyordu.

Yasağın arkasındaki temel nedenler şunlardı:

Ulusal Güvenlik Endişeleri: Hükümet, yurtdışına satılan uçakların potansiyel düşmanların eline geçmesinden endişe ediyordu.
Teknolojik Gizlilik: Uçaklar, askeri sırları içeren hassas teknolojiler içeriyordu ve hükümet bu bilgilerin yabancı güçlere sızmasını önlemek istiyordu.
Ekonomik Korumacılık: Hükümet, yerli havacılık endüstrisini korumak ve yabancı rekabetten korumak istiyordu.

Nuri Demirağ’ın Mücadelesi

Nuri Demirağ, yurtdışına uçak satışı yasağına şiddetle karşı çıktı. Türk havacılık endüstrisinin gelişmesi için ihracatın hayati önem taşıdığına inanıyordu.

1938’de Demirağ, kendi tasarladığı Nu.D.36 uçağını yurtdışına satmak için izin başvurusunda bulundu. Ancak başvurusu, Hava Kuvvetleri tarafından reddedildi.

Demirağ, yasağın kaldırılması için kampanya başlattı. Gazetelerde makaleler yazdı, mitingler düzenledi ve hükümet yetkilileriyle görüştü. Ancak çabaları sonuçsuz kaldı.

Siyasi Müdahale

Yurtdışına uçak satışı yasağı, siyasi müdahalenin de etkisiyle yürürlükte kaldı. Demirağ’ın siyasi rakipleri, onu ülkeyi zayıflatmakla ve yabancı güçlerle işbirliği yapmakla suçladı.

Hükümet, Demirağ’ın faaliyetlerini yakından takip etti ve ona baskı uyguladı. 1941’de Demirağ, “devlet aleyhine faaliyetlerde bulunmak” suçlamasıyla tutuklandı.

Yasağın Kaldırılması

Nuri Demirağ’ın tutuklanması, Türk havacılık endüstrisinde bir dönüm noktası oldu. Halk, Demirağ’ın haksız yere hedef alındığına inandı ve hükümete baskı yaptı.

1944’te, yurtdışına uçak satışı yasağı kaldırıldı. Bu, Türk havacılık endüstrisinin gelişmesi için önemli bir adımdı.

Sonuç

Nuri Demirağ’a yurtdışına uçak satışı yasağı, Türk havacılık endüstrisinin gelişiminde önemli bir engeldi. Ancak Demirağ’ın kararlılığı ve halkın desteği sayesinde yasağın kaldırılması sağlandı.

Yasağın kaldırılması, Türk havacılık endüstrisinin uluslararası alanda rekabet etmesine ve ülkenin teknolojik ilerlemesine katkıda bulunmasına olanak sağladı.

İlgili Dosyalar ve Siteler