Biyometrik çağda, fazla yazı yazmak, el işi yapmak, kemoterapi görmek veya spor yapmak gibi nedenlerle bu tanımlayıcı işaretlerin kaybolması giderek daha büyük bir sorun haline geliyor.
33 yaşındaki serbest bilim yazarı Mara Johnson-Groh, Kanada’nın British Columbia bölgesinde yaşıyor ve yaklaşık on yıl önce kaya tırmanışına başladığında özellikle orta ve yüzük parmaklarında yoğun baskı uyguladığı için parmak izlerini kaybetti. Johnson-Groh, kaya tırmanışı yapan diğer arkadaşlarının parmak izlerini kullanarak telefonlarına ve bilgisayarlarına giriş yapmakta zorluk çektiklerini sıkça duyduğunu belirtiyor. (Kendisi genellikle sağlam kalan başparmağını kullanıyor.) Ancak, vatandaşlık başvurusu yaptığında bu durum onun için ciddi bir sorun haline geldi çünkü ilk aşamada parmak izi alınması gerekiyordu.
“Yerel polis karakoluna gittim ve parmak izimi aldılar, ancak ‘Bu işe yaramayacak gibi görünüyor,’ dediler, çünkü iz yeterince net değildi,” diyor Johnson-Groh. Polisler ona birkaç hafta sonra tekrar gelmesini söylediler ve bu sefer başarılı oldu. “İkinci kez de başarısız olursa ne yapacaklarını bilmiyorlardı.”
Parmak izleri, arka plan kontrolleri, seyahat güvenliği ve anahtarsız araba kapılarını açmak gibi pek çok yerde yaygın olarak kullanılan bir giriş cihazı haline geldi. Ancak bu benzersiz tanımlayıcı, baskılar ve oluklardan oluşan yapısıyla zamanla silinebilir veya geçici olarak aşınabilir. Sonuç olarak, giderek daha fazla insan parmak izlerini ne kadar kolay kaybedebileceklerini öğreniyor ve bu durum genellikle sinir bozucu sonuçlar doğurabiliyor.
Chicago’daki Illinois Üniversitesi Tıp Fakültesi’nde dermatoloji asistan profesörü olan Roger N. Haber, yaşlandıkça parmak izlerimizin doğal olarak kaybolduğunu, çünkü ellerdeki cildin inceldiğini ve döngülerin, burgaçların ve kemerlerin zayıflayıp düzleştiğini söylüyor. Ancak, tüm yaş grupları için modern yaşam, “mikrotravma” olarak adlandırdığı bir durumun artmasına neden oluyor. Bu durum, parmak uçlarına sürekli baskı yapılması sonucu parmak izlerinin kaybının artmasına katkıda bulunabilir, ancak bu durum hiç formal olarak incelenmemiştir, diye ekliyor.
Bu mikrotravma, aynı el bölgesine tekrarlanan baskı uygulayan oyun oynama veya yazı yazma gibi aktiviteleri içerebilir, ancak Haber’e göre asıl sorun, plastiklerdeki kimyasallar ve sıkça dokunduğumuz maddelerden kaynaklanan tahriş edici dermatittir. Özellikle sağlık sektöründe çalışanlar, sık sık el yıkama ve bol miktarda sabun ve kimyasal kullanımı nedeniyle parmak izi sorunları yaşayabiliyor.
Genellikle parmak izleri birkaç ay içinde geri döner, ancak sorun çözülmezse parmak izi kaybı uzun vadeli bir sorun haline gelebilir, diyor Haber. “Bu, yeterince tanınmayan bir durum,” diyor Haber.
Giderek daha fazla insan, telefonlarına erişememe veya güvenlik kontrolünden geçememe gibi sorunlar yaşadıklarını paylaşıyor—örneğin NPR sunucusu Scott Simon veya piyano öğretmeni Karla Akins—ancak insanların ellerinde ne kadar değişiklik olduğuna veya halkın sadece daha önce fark edilmeyen bir şeyi fark edip fark etmediğine dair net bir bilgi yok, çünkü parmak izleri anahtarların ve şifrelerin yerini aldı.
“Bu iyi bir soru. Gerçekten cevabını bilmiyorum,” diyor Glenn Langenburg, sekiz yıl boyunca Minnesota Suç Araştırma Bürosu’nda suç mahalli incelemeleri yapan bir adli bilimci. Ayrıca, parmak izi okuma cihazıyla ilgili sorunların ve parmak uçlarınızdaki sorunların bazen karışabileceğini de ekliyor.
Parmak izlerinin yüzyıllardır imza olarak kullanıldığını belirten UC Irvine profesörü Simon A. Cole, 2002 yılında yazdığı “Suspect Identities” adlı kitabında parmak izlerinin benzersiz bir tanımlayıcı olarak keşfini anlattı. İngilizler, 19. yüzyılda Hindistan’daki sözleşmelerde parmak izlerini kullanmaya başladılar ve 1901’de Londra’daki Scotland Yard polisi, suçluları tanımlamak için parmak izlerini kullanmaya başladı. 1902’de New York Şehri Sivil Hizmet Komisyonu, sivil hizmet işleri için başvuru yapanları tanımlamak için parmak izlerini kullanmaya başladı.
Cole, 20. yüzyılın başlarında, biyometrinin ve özellikle parmak izlerinin daha fazla kullanılmasıyla daha iyi bir toplumun ortaya çıkacağına dair bir tür idealizm olduğunu söylüyor. Daha az dolandırıcılık olacağına ve insanların finansal işlemlerle ilgili daha rahat hissedeceklerine ve birbirlerine daha fazla güven duyacaklarına inanıyorlardı, çünkü herkesin parmak izi hükümetin kayıtlarında olacaktı. “1930’lar ve 1940’larda İzci grupları, vatandaşlık görevi olarak sokaklarda insanların parmak izlerini toplarlardı,” diyor.
Kanada’nın Manitoba bölgesinde 23 yaşında bir bilgisayar bilimi öğrencisi olan Coltyn Stone-Lamontagne, orman yangınları nedeniyle yok olan veya odun endüstrisi tarafından kesilen ağaçların yerine ağaç dikerek, son altı yıldır yazları okul harçlığını çıkarıyor—günde yaklaşık 3.000 ağaç dikiyor.
“İleri yürürsünüz, küreği toprağa saplarsınız, geri çekersiniz, ağacı yerleştirirsiniz ve toprağı mümkün olduğunca çabuk ya ayakla ya da eliyle kapatırsınız,” diyor Stone-Lamontagne. “Olabildiğince hızlı gitmek zorundasınız, çünkü ne kadar çok ağaç dikerseniz o kadar çok para kazanırsınız.”
Eldiven takıyor, ancak eldivenlerin içine kir ve kum giriyor. Binlerce kez kürek sallama ve binlerce ağaç tutma sürecinde, kum ve toprağın parmaklarına sürtündüğünü hissediyor. Geçen yıl, elleri üzerindeki etkisini ilk kez fark etti çünkü telefonunda bir parmak izi kilidi vardı.
“Bu durumun olduğunu fark etmedim, ve sonra telefonumu açmaya çalıştım, ancak telefon hiçbir tepki vermedi ve vermedi, bu garip, belki de bir kesik vardır diye düşündüm. Sonra diğer başparmağımı denedim, ama o da çalışmadı,” diyor. Parolayı kullanarak ayarlara girdi ve başparmağını yeniden eklemeye çalıştı. “Telefon parmak izini hiç algılamıyordu—başparmağımın sadece kenarını okudu ve bu şekilde algıladı.”
Çünkü parmak izleri, deri hücrelerimizde yerleşik bir şablona sahiptir ve parmak izi sorunları genellikle geçicidir. Vücut, mitoz yoluyla cildin hücrelerini sürekli olarak yeniler, hücreleri bölerek yeni hücreler oluşturur ve zamanla yeni cilt hücreleri katman katman yüzeye çıkar. Bu süreç, cildin dış tabakasını doğal olarak her 30 günde bir yeniler.
Stone-Lamontagne, ağaç dikme sezonu sona erdiğinde, parmak izlerinin geri gelmesinin birkaç ay sürdüğünü söylüyor. Bu yıl, parmak izi ayarını ve parolayı sadece rahatlık açısından kapattı.
Huntsville, Alabama’dan 60 yaşındaki Terri Krejci, 2014’te CVS’de gece vardiyasında müdür olarak çalışırken meme kanseri olduğunu keşfetti. Altı ay boyunca kemoterapi aldı, ardından ameliyat oldu. Tıbbi ekibi, saçlarını kaybedebileceği ve mide bulantısı hissedeceği konusunda onu uyarmıştı. Parmak izlerini kaybedebileceğini bilmiyordu.
“İkinci kemoterapi seansımın hemen ardından, dokunmatik kimlik özelliği olan bir Samsung telefonum vardı ve sürekli ‘parmak izi algılanmadı’ diyordu,” diyor Krejci, artık emekli. “Sonra hemşirelerden biri, ‘Ah evet, sanırım bunu sana söylemeyi unuttuk. Bu olacak,’ dedi. Parmak izlerimin geri gelmesinin oldukça uzun sürebileceğini söylediler.”
Bu durum, Krejci’nin kanser ünitesine girebilmek için parmak izi kimliğini kullanması gerektiğinden özel bir sorun yarattı. Her seferinde birinin onu merkeze alması gerekiyordu, sonunda ona kodu verdiler. On yıl sonra, ellerinin çoğu normale dönmüş durumda, diyor ancak hala telefonunda parmak izi taramasını düzenli olarak sıfırlaması gerekiyor.
Adli bilimci Langenburg, parmak izi sorunlarının yakın zamanda ortadan kalkmayacağını söylüyor. Potansiyel parmak izi sorunlarını telafi etmek için çoklu biyometrik faktörlerin kullanılacağı bir eğilim öngörüyor—örneğin bir retinal tarama veya yüz kimliği ve bir parmak izi.
Langenburg, parmak izi sorunları yaşadıklarını bilen insanlar—inşaat işçileri, kaya tırmanıcıları—için ellerini okumayı kolaylaştırmanın yolları olduğunu söylüyor. Nemlendirme yapın, ve taramadan hemen önce el dezenfektan jeli veya el losyonu kullanın. Minnesota ve Wisconsin’deki profesyoneller, ineklerde kullanılan “memebaşı balsamı” kullanır, çünkü bu parmakları biraz yapışkan hale getirir ve bu da parmak izi kaydına yardımcı olur.
Tabii ki, parmak izlerinin gizlenmesini isteyen bazı insanlar var—özellikle suçlular. “Genellikle parmak izlerini asit veya cerrahi gibi yöntemlerle gizlemek için büyük meblağlar öderler,” diyor Indiana Üniversitesi’nde psikoloji ve beyin bilimleri profesörü olan Thomas Busey, parmak izlerinin kullanımı ve parmak izi analizinin doğruluğunu inceliyor.
Ancak Langenburg, bu kapsamlı prosedürlerin genellikle istenilenin tam tersi bir etki yarattığını, daha benzersiz bir işaret oluşturduğunu söylüyor. Amerikalı gangster John Dillinger’a atıfta bulunuyor, parmaklarını kesip üzerine asit döken Dillinger, parmaklarının ortasını yara yaptı ancak tüm uçlar, eklemler ve kenarlar hala tanınabilir durumda kaldı. “Bu tür kırmızı bayrakları hemen gördüğümüzde, bu kişinin kimliğini gizlemeye çalıştığını hemen anlıyoruz. Bu, 100 yıldır devam eden bir saçmalık ve işe yaramıyor,” diyor Langenburg.
Busey, biyometrik kimlik tespiti için parmak izlerine odaklanmamızın garip olduğunu düşünüyor. Bir suçlu parmak izi kaydı genellikle 10 parmak ile avuç içlerini de içerir, bu da büyük miktarda ayrıntı yakalar. Ancak bir telefon, bilgisayar veya havaalanı tarayıcısı sadece tek bir parmak veya sadece o parmakta bir alan kullanabilir. Bu, bir şeyler ters gittiğinde çok sınırlı bir tanımlayıcıdır—ve ayrıca bu parmak izi her yerde bulunabilir.
“Büyük olasılıkla bilgisayarınız için bir şifreniz var ve büyük olasılıkla şifrenizi başkalarıyla paylaşma alışkanlığına sahip değilsiniz,” diyor Busey. “Ancak, parmak iziniz şifreniz olduğunda, şifrenizi dokunduğunuz her nesnede bırakıyorsunuz.”