Tüp bebek, kadın ve erkek üreme hücrelerinin (yumurta ve sperm) laboratuvar ortamında birleştirilerek döllenmesi ve elde edilen embriyonun kadının rahmine yerleştirilmesi işlemidir.
Tüp bebek tedavisi, aşağıdaki aşamalardan oluşur:
- Yumurtalık stimülasyonu: Yumurtalıkların büyümesi ve çok sayıda yumurta üretmesi için hormon tedavisi uygulanır.
- Yumurta toplama: Yumurtalıklardan yumurtaların toplanması için laparoskopi veya ultrason eşliğinde transvajinal olarak yumurta toplama işlemi yapılır.
- Sperm toplama: Erkekten sperm alınır.
- Döllenme: Yumurta ve sperm, laboratuvar ortamında döllenir.
- Embriyonun transferi: Embriyo, kadının rahmine yerleştirilir.
Yumurtalık stimülasyonu:
Yumurtalık stimülasyonu, kadının yumurtalıklarında birden fazla yumurtanın büyümesini sağlamak için uygulanan hormon tedavisidir. Bu tedavi, genellikle enjeksiyon yoluyla yapılır.
Yumurta toplama:
Yumurta toplama işlemi, genellikle laparoskopi veya ultrason eşliğinde transvajinal olarak yapılır. Laparoskopi, karın boşluğuna küçük bir kesi yapılarak yerleştirilen bir kamera ve aletler kullanılarak yapılan bir cerrahi işlemdir. Transvajinal yöntemde ise yumurtalar, vajinadan yerleştirilen bir prob aracılığıyla toplanır.
Sperm toplama:
Sperm, erkekten mastürbasyon yoluyla veya cerrahi olarak toplanabilir.
Döllenme:
Yumurta ve sperm, laboratuvar ortamında döllenir. Döllenme, genellikle mikroenjeksiyon yöntemiyle yapılır. Mikroenjeksiyon yönteminde, sperm, bir mikropipet yardımıyla doğrudan yumurtanın içine enjekte edilir.
Embriyonun transferi:
Embriyon, kadının rahmine yerleştirilir. Embriyo transferi, genellikle jinekolojik muayene masasında yapılır.
Tüp bebek tedavisinin başarısı, kadının yaşına, yumurtalık rezervine, erkeğin sperm kalitesine ve tedavinin yapıldığı merkeze göre değişir. Tüp bebek tedavisinde başarı oranı, %30-40 civarındadır.
Tüp bebek tedavisinin riskleri şunlardır:
- Hamilelik komplikasyonları: Tüp bebek tedavisinde, normal gebeliklerde görülebilecek komplikasyonlar daha sık görülebilir. Bu komplikasyonlar arasında erken doğum, düşük, plasenta previa ve preeklampsi yer alır.
- Rahim içi enfeksiyon: Embriyo transferi sırasında rahim içine bakteri veya virüslerin girmesi sonucu enfeksiyon gelişebilir.
- Ovaryen hiperstimülasyon sendromu (OHSS): Yumurtalık stimülasyonu tedavisi sırasında yumurtalıkların aşırı uyarılması sonucu gelişen bir durumdur. OHSS, karın ağrısı, bulantı, kusma, kilo alma ve nefes darlığı gibi belirtilere neden olabilir.
Tüp bebek tedavisi, çocuk sahibi olmak isteyen ancak doğal yollarla gebe kalamayan çiftler için bir seçenektir. Ancak, tedavinin riskleri ve maliyeti göz önünde bulundurulmalıdır.