Bitkisel Gıdalarda Yağların Bulunması
Yağlar, bitkisel gıdaların önemli bir besin bileşenidir. Bitkisel yağlar, bitkilerin tohum, meyve, yaprak ve köklerinde bulunur. Bitkisel yağların içeriğindeki yağ asitleri, insan sağlığı için gerekli olan önemli besin öğelerindendir.
Bitkisel Yağlar Nasıl Elde Edilir?
Bitkisel yağlar, çeşitli yöntemlerle elde edilebilir. En yaygın yöntemler, presleme ve ekstraksiyondur. Presleme yönteminde, bitkilerin tohum, meyve veya kökleri, yüksek basınç altında sıkılarak yağ elde edilir. Ekstrasyon yönteminde ise, bitkilerin tohum, meyve veya kökleri, kimyasal çözücülerle karıştırılarak yağ elde edilir.
Bitkisel Yağlar Nelerdir?
Bitkisel yağlar, içerdikleri yağ asitlerine göre farklı gruplara ayrılabilir. Yağ asitleri, karbon atomlarından oluşan zincirli bileşiklerdir. Yağ asitleri, doymuş, tekli doymamış ve çoklu doymamış olarak üç gruba ayrılır.
- Doymuş yağ asitleri, karbon atomları arasında tek bağ bulunan yağ asitleridir. Doymuş yağ asitleri, oda sıcaklığında katı haldedir.
- Tekli doymamış yağ asitleri, karbon atomları arasında bir çift bağ bulunan yağ asitleridir. Tekli doymamış yağ asitleri, oda sıcaklığında sıvı haldedir.
- Çoklu doymamış yağ asitleri, karbon atomları arasında birden fazla çift bağ bulunan yağ asitleridir. Çoklu doymamış yağ asitleri, oda sıcaklığında sıvı haldedir.
Bitkisel Yağlar Hangi Besinlerde Bulunur?
Bitkisel yağlar, bitkisel gıdaların hemen hemen tümünde bulunur. Ancak, bazı bitkisel gıdalarda yağ oranı daha yüksektir. Bitkisel yağların en fazla bulunduğu besinler şunlardır:
- Tohumlar: Ayçiçeği tohumu, keten tohumu, kabak çekirdeği, susam tohumu, ceviz, badem, fındık
- Meyveler: Hurma, avokado, zeytin
- Yapraklar: Nane, fesleğen, kekik
- Kökler: Patates, havuç, pancar
Bitkisel Yağlar Hangi Yağ Asitlerini İçerir?
Bitkisel yağlar, farklı yağ asitlerini içerebilir. Bitkisel yağların içerdiği yağ asitleri, yağ asitlerinin türüne ve bitki türüne göre değişir.
Doymuş Yağ Asitleri
Doymuş yağ asitleri, bitkisel yağlarda en az bulunan yağ asitleridir. Doymuş yağ asitleri, genellikle hayvansal gıdalarda bulunur. Ancak, bazı bitkisel gıdalarda da doymuş yağ asitleri bulunur. Doymuş yağ asitleri yüksek oranda tüketildiğinde, kalp ve damar hastalıklarına neden olabilir.
Tekli Doymamış Yağ Asitleri
Tekli doymamış yağ asitleri, bitkisel yağlarda en yaygın bulunan yağ asitleridir. Tekli doymamış yağ asitleri, kalp ve damar sağlığını destekleyen yağ asitleridir.
Çoklu Doymamış Yağ Asitleri
Çoklu doymamış yağ asitleri, bitkisel yağlarda önemli bir yer tutar. Çoklu doymamış yağ asitleri, iki gruba ayrılır:
- Omega-3 yağ asitleri: Omega-3 yağ asitleri, kalp ve damar sağlığını destekleyen yağ asitleridir. Omega-3 yağ asitleri, özellikle balık, ceviz, keten tohumu, soya fasulyesi ve kanola yağında bulunur.
- Omega-6 yağ asitleri: Omega-6 yağ asitleri, bağışıklık sistemini destekleyen yağ asitleridir. Omega-6 yağ asitleri, ayçiçeği yağı, mısır yağı, soya fasulyesi yağı ve zeytinyağı gibi bitkisel yağlarda bulunur.
Bitkisel Yağlar Nasıl Tüketilmelidir?
Bitkisel yağlar, sağlıklı bir beslenme için önemli bir besin kaynağıdır. Ancak, bitkisel yağlar da diğer besinler gibi dengeli bir şekilde tüketilmelidir.
**Günlük yağ tüketimi, toplam kalorinin %20-35’i